Oι Εναλλακτικές Εκδόσεις και ο ν. Ερμής ο Λόγιος σας προσκαλούν την Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2018 στις 19:00, στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Καραμπελιά:
Το Δημοτικό Τραγούδι Αποτύπωση της ιδιοπροσωπίας του νεώτερου ελληνισμού
Ομιλητές:
Γιώργος Ανδρειωμένος, αναπληρωτής πρύτανης Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Ιωάννης Πλεμμένος, λαογράφος – ερευνητής στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και ο συγγραφέας του βιβλίου Γιώργος Καραμπελιάς
Συντονιστής: Μάριος Αθανασόπουλος, Δρ. Ιστορίας,
Την εκδήλωση θα πλαισιώσει με δημοτικά τραγούδια η καθηγήτρια μουσικής, Γεωργία Ψαραδέλλη στο αμφιθέατρο του Εργατικού Κέντρου Καλαμάτας, Αριστομένους 95, Καλαμάτα
Γλῶσσα δὲ σ’ ἔχω γιὰ σπαθί, δὲ σ’ ἔχω γιὰ τουφέκι,
Σ’ ἔχω νὰ κλαῖς τὸ δίκιο σου, νὰ κλαῖς τὸ μερτικό σου
Το γεγονός πως, σήμερα, σε μια εποχή καθολικής παρακμής του ελληνισμού, ενισχύεται –επί τέλους– το ενδιαφέρον για το δημοτικό τραγούδι, και όχι μόνο ως κείμενο αλλά και ως μουσική, τραγούδι και χορός, από ένα αυξανόμενο τμήμα των νέων, ενώ πολλαπλασιάζονται και πάλι οι σχετικές μελέτες, δεν αποδεικνύει μόνο τη διαχρονική αξία του αλλά καταδεικνύει πως, όταν ένας πολιτισμός, όταν ένα έθνος αγγίζει κυριολεκτικά τα όρια της επιβίωσής του, τότε «επιστρέφει», βυθίζεται στα βαθύτερα στρώματα της ταυτότητάς του για να βρει ίσως τη δύναμη μιας ανάτασης, και πάλι.
Το δημοτικό τραγούδι, σε αντίθεση με πολλές τρέχουσες «απομυθοποιητικές» αποδομητικές θεωρίες, που επιθυμούν να το αντιμετωπίσουν ως «ένα μόνο τραγούδι», αποτελεί εν τέλει, σύμφωνα με τον Χρήστο Μαλεβίτση, «το περιεχόμενο της συνειδήσεως του ελληνικού λαού. Δηλαδή, είναι ο τρόπος που ο ελληνικός λαός έχει είδηση του κόσμου.» Εξάλλου, όπως τονίζει ο Γιώργος Σεφέρης: «Μπορούμε να κάνουμε πολλές πικρές παρατηρήσεις πάνω στην άβυσσο που μπορεί κάποτε να χωρίσει τους μορφωμένους και τους καλλιεργημένους από τη φωνή της ζωής, όταν σκεφτούμε πως για πολλούς αιώνες ο μόνος πραγματικός ποιητής που έχει το Γένος είναι ο ανώνυμος και αναλφάβητος λαός…» ενώ ο Γκαίτε χαρακτήριζε το δημοτικό τραγούδι χωρίς προηγούμενο στην ποιητική παραγωγή ολόκληρης της Ευρώπης
Το δημοτικό τραγούδι, αποδίδει με τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο, τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής ιδεολογίας, το «συναμφότερον» του εθνικού μας χαρακτήρα σε όλες του τις εκφράσεις. Ενός εθνικού χαρακτήρα που έχει διαμορφωθεί σε μια πορεία τριών χιλιάδων χρόνων, τουλάχιστον, μέσα από περιπέτειες, μεταπτώσεις και αλλαγές, που δεν έχει ίσως γνωρίσει κανένας άλλος ιστορικός λαός: από το ζενίθ της κλασικής αρχαιότητας και της φιλοσοφίας, στη διαμόρφωση ενός οικουμενικού πολιτισμού στην κατάρρευση των Αλώσεων, στην αναγέννηση του ’21, στο ναδίρ της σημερινής παρακμής.
Και το δημοτικό τραγούδι δεν είναι μόνο ένα κάλεσμα σε αντίσταση:
Ἄλλοι παινᾶνε τὸν πασᾶ καὶ ἄλλοι τὸ βεζίρη,
μά ’γὼ παινάω τὸ σπαθὶ τὸ τουρκοματωμένο,
τό ᾿χει καμάρι ἡ λεβεντιά, κι ὁ κλέφτης περηφάνεια…
Αλλά και μια απίστευτου ποιητικού βάθους, αναφορά στη δύναμη του έρωτα
Κόκκιν᾿ ἀχείλι φίλησα κι ἔβαψε τὸ δικό μου
Καὶ στὸ μαντήλι τό ’συρα κι ἔβαψε τὸ μαντήλι
Καὶ στὸ ποτάμι τό ’πλυνα κι ἔβαψε τὸ ποτάμι
Κι ἒβαψ᾿ ἡ ἄκρη τοῦ γιαλοῦ κι ἡ μέση τοῦ πελάγου
Κατέβη ὁ ἀϊτὸς νὰ πιεῖ νερὸ κι ἔβαψαν τὰ φτερά του
Κι ἒβαψ᾿ ὁ ἥλιος ὁ μισὸς καὶ τὸ φεγγάρι ἀκέριο.
